Viêm da dầu

Viêm da dầu hay viêm da tiết bã, chàm da mỡ là tình trạng viêm da hay gặp, mạn tính, tái phát, vị trí chủ yếu ở mặt, đầu, ngực và vùng liên bả vai. Bệnh có thể gặp ở trẻ nhỏ và người lớn. Theo một số liệu dịch tễ học gần đây cho thấy tỉ lệ mắc bệnh viêm da dầu chiếm từ 0,5% – 3% dân số và được phân bố đồng đều trên thế giới và tất cả các dân tộc.

Nguyên nhân và các yếu tố liên quan 

Nguyên nhân gây viêm da dầu chưa rõ. Bệnh có liên quan với sự phát triển của các loài nấm men Malassezia. Bệnh hay gặp hơn vào mùa đông khi thời tiết hanh khô.
Ở trẻ em, viêm da dầu hay gặp ở trẻ dưới 3 tháng tuổi, thương tổn là hình thái được gọi là cứt trâu trên đầu trẻ và tự mất đi khi trẻ 6-12 tháng. Viêm da dầu ở người lớn bắt đầu xuất hiện ở tuổi vị thành niên, tỷ lệ ngày càng tăng ở người lớn, người già, nam giới nhiều hơn nữ giới.

Một số yếu tố có liên quan tới viêm da dầu được biết tới là:
– Những người có da nhờn
– Yếu tố di truyền gia đình có người bị viêm da dầu hoặc vảy nến
– Bệnh nhân bị suy giảm miễn dịch: cấy ghép cơ quan, đặc biệt ở người nhiễm HIV, viêm da dầu có thể là biểu hiện sớm của bệnh, với mức độ viêm nặng nề.

Triệu chứng lâm sàng

 Viêm da dầu ở đầu ở trẻ em:

Còn được gọi là “cứt trâu” .Biểu hiện là những mảng vảy da dày, dính, nhờn, lan tỏa, khó bong.

Một số trẻ sơ sinh có tình trạng viêm da dầu lan tỏa toàn thân mức độ nặng, biểu hiện là da đỏ, nhiều vảy tiết, vảy da vàng, dính, ẩm, nhờn gọi là đỏ da toàn thân bong vảy Leiner-Moussou.

  Viêm da dầu ở người lớn:

Vị trí hay gặp vùng da đầu, mặt (quanh mũi, sau tai, cung mày), nửa trên của thân mình (liên bả vai, ngực)

Đặc điểm:
– Thường biểu hiện và nặng lên vào mùa đông, cải thiện vào mùa hè.
– Chỉ một số bệnh nhân ngứa da vùng tổn thương
– Da nhờn và khô kết hợp
– Ở da đầu, cung mày có các dát đỏ, bong vảy da mỏng, khu trú hay lan tỏa
– Ở mặt, các mảng, dát màu đỏ, ranh giới không rõ, màu hồng cá hồi, ở nếp gấp, rãnh mũi má hai bên mặt, đối xứng, phía trên thường có vảy da trắng, mỏng, nhờn, dính.
– Ở ngực, lưng, rìa chân tóc thường có các bờ viền đỏ, gờ cao, hình nhẫn, hình tròn hoặc hình đa cung, có vảy da trắng.
– Các nếp gấp như nách, dưới vú, bẹn, sinh dục thường có các dát đỏ.
– Viêm nang lông ở ngực, phần trên thân mình.
Viêm da dầu thường khu trú ở da đầu, mặt, lưng, ngực nhưng cũng có thể lan rộng ra khắp cơ thể tạo nên hình thái dạng vảy nến rất khó phân biệt.

Điều trị viêm da dầu

Nguyên tắc điều trị
– Sử dụng các thuốc bong vảy tại chỗ để loại bỏ vảy da như acid salicylic, acid lactic, urea, propylen glycol.
– Dùng chống nấm tại chỗ như ketoconazol, ciclopirox dạng dầu gội đầu hoặc kem bôi.

– Corticosteroid dùng tại chỗ khoảng vài tuần để giảm viêm, giảm các triệu chứng của bệnh.
– Các thuốc ức chế calcineurin tại chỗ (kem pimecrolimus, mỡ tacrolimus): ít tác dụng phụ hơn corticosteroid khi sử dụng ở vùng mặt.
– Với các bệnh nhân có tình trạng nặng, kháng thuốc ở người lớn, có thể sử dụng itraconazol uống, kháng sinh tetracyclin, liệu pháp ánh sáng.
Điều trị viêm da dầu ở đầu
     Dùng dầu gội đầu chứa thuốc chống nấm như ketoconazol hoặc có thể dùng một số loại như ciclopirox, selenium sulfid, kẽm pyrithion, coal tar, acid salicylic 2 lần mỗi tuần trong ít nhất 1 tháng.
Steroid cho vùng da đầu (dạng dung dịch, dạng gel) sử dụng hằng ngày trong vài ngày để giảm ngứa, giảm viêm.
Kem tar bôi lên tổn thương có vảy, sau vài tiếng thì gội đầu.
Điều trị viêm da dầu ở mặt, tai, ngực, lưng
Làm sạch tổn thương bằng các dung dịch rửa không chứa xà phòng mỗi ngày 1-2 lần.
Dùng kem chống nấm như ketoconazol hoặc ciclopirox ngày 1 lần trong 2-4 tuần, dùng lại nếu tổn thương chưa khỏi hoàn toàn.
Kem corticoid bôi ngày 2 lần trong 1-2 tuần. Ngoài ra có thể dùng steroid có hoạt lực mạnh hơn.