Chẩn đoán phân biệt thật giả của thiểu năng và ưu năng

chẩn đoán:

Bước đầu, thường do sự gợi ý của các triệu chứng lâm sàng mà các bác sĩ nghĩ đến là mắc phải các rối loạn nội tiết. Nếu trong trường hợp các triệu chứng lâm sàng rất điển hình và xét nghiệm thấy nồng độ của các hormon  trong máu cũng thật sự tăng lên (hay cũng có thể giảm xuống) thì có thể khẳng định chẩn đoán là ưu năng  hay thiểu năng của một tuyến.

Khó khăn thường gặp là ở nhóm người bình thường nồng độ hormon cũng rất thay đổi. Hormon T4 của tuyến giáp có thể chênh lệch tới 3 lần (khoảng 4-12 microgan trong 100 ml máu) của người bình thường, cũng vì vậy cho nên nhiều trường hợp có thể nghi ngờ: có sự ưu năng hay thiểu năng tuyến hay không. Cho nên việc chẩn đoán tiếp theo là phải phân biệt thật hay giả là ưu năng hay thiểu năng tuyến.

 Phương pháp phân biệt thật hay giả:

Là trường hợp tuy có những triệu chứng lâm sàng ưu năng nhưng khi đó trong máu thì nồng độ của các hormon vẫn bình thường (không cao, mà có khi còn thấp hơn so với bình thường). Cơ chế đưa đến các triệu chứng lâm sàng của ưu năng (giả) là hormon bị hủy chậm (khi suy gan hay suy thận…), cơ quan đích tăng tính nhạy cảm với các loại hormon, giảm tổng hợp vận chuyển các hormon, khiến cho lượng hormon ở dưới dạng tự do (hay dạng hoạt động) chiếm một tỷ lệ rất cao, trong cơ thể của bệnh nhân có nhiều hormon có nguồn gốc ngoại sinh (hay từ tổng hợp) – được đưa vào với mục đích điều trị.

Thiểu năng giả:

Khi một tuyến sản xuất ra một lượng hormon không giảm xuống, có khi còn tăng lên những vẫn có các dấu hiệu biểu hiện lâm sàng nói lên thiểu năng tuyến. Cơ chế là do tăng tốc độ hủy hay bất hoạt hormon quá nhanh, các cơ quan đích năng tính nhạy cảm với các hormon, nhu cầu hormon tăng cao nhưng chức năng của tuyến chỉ tăng lên ít.

Xác định ưu năng hay thiểu năng là giả hay thật:

Việc xét nghiệm cần thiết để quyết định chẩn đoán, ngoài do nồng độ chung của hormon, phải đo cả nồng độ hormon dưới dạng tự do, nếu có thể thì đo nồng độ của các chất tải hormon.

Có hai kết quả xét nghiệm có thể xảy ra:

• Nếu xác định ưu năng (hay thiểu năng) chỉ là giả: người ta không cần tác động đến tuyến để điều trị, ví dụ như không sử dụng phương pháp phẫu thuật để cắt bỏ bớt một phần của tuyến (hoặc không tìm cách kích thích tuyến đó)
• Trái lại, nếu đã khẳng định là ưu năng (hay thiểu năng) thật thì người ta còn cần phải tiếp tục xác định thêm ưu năng hay thiểu năng tuyến là do các nguyên nhân bên ngoài tuyến hay do các nguyên nhân tại tuyến.

copy ghi nguồn:https://healthyeatingforums.com/

link bài viết:Chẩn đoán phân biệt thật giả của thiểu năng và ưu năng