Bệnh lý tắc lệ đạo

Phân loại tắc lệ đạo

Theo vị trí tắc.
* Tắc trước túi lệ:
Không có điểm lệ hay không lệ quản hoặc tắc điểm lệ, tắc lệ quản. Bệnh lý có thể là bẩm sinh hay mắc phải. Thường gặp sau chấn thương gây rách, đứt lệ quản. Cũng có trường hợp gặp sau thông lệ đạo gây tổn thương lệ quản.
* Tắc sau túi lệ:
Tắc cổ của túi lệ (Thường trong viêm túi lệ mãn) hoặc tắc của ống lệ mũi bẩm sinh.
Phân loại theo thời gian mắc bệnh

* Tắc bẩm sinh:.
Xuất hiện từ khi trẻ mới sinh được 1 – 2 tuần hoặc có thể muộn hơn. Nguyên nhân thường là do ứ đọng chất dịch trong lòng lệ đạo, hoặc do tồn tại một lớp màng mỏng che lấp đầu dưới của ống lệ mũi nơi đổ vào ngách mũi. Có thể do ống lệ mũi không được tạo ống hoàn chỉnh ở thời kỳ đầu sau khi sinh. Sau sinh 1 -2 tuần khi trẻ đã hoàn thành quá trình tạo ống, ống lệ mũi sẽ thông thoáng.
Cũng có thể gặp các dị tật bất thường như điểm lệ lạc chỗ, không có điểm lệ hoặc thay đổi cấu trúc giải phẫu của đầu dưới ống lệ mũi. Trong trường hợp tắc ống lệ mũi bẩm sinh có thể gặp những loại như sau:
– Ống lệ mũi kết thúc ở gần vòm thuộc phần trước ngách mũi dưới và ngăn cách với ngách mũi bởi lớp niêm mạc mỏng.
– Ống lệ mũi kết thúc ở khoảng giữa vòm ngách dưới với sàn mũi, không có lỗ dưới.
– Ống lệ mũi kết thúc ở cuốn dưới.
– Ống lệ mũi kết thúc ở thành phía trong xoang hàm trên.
– Ống lệ mũi phát triển phía bên trong thành của xương hàm trên xuống sàn mũi và không có lỗ đổ vào ngách mũi.
– Ống lệ mũi chạy dọc theo thành bên của ngách mũi tới sàn mũi.
– Tắc hoàn toàn ống lệ mũi: Đầu dưới của ống lệ mũi ngăn cách niêm mạc ngách mũi dưới bởi một vách xương dài.
– Tắc ống lệ mũi do cuốn dưới cuộn vào làm hẹp lỗ ra của ống lệ mũi.
* Tắc lệ đạo mắc phải:
Phần lớn các trường hợp tắc lệ đạo mắc phải không rõ nguyên nhân. Có thể tắc ở điểm lệ, lệ quản, ống lệ chung, túi lệ hoặc ống lệ mũi. Một số ít nguyên nhân khác có thể tìm thấy như là: Chấn thương, phẫu thuật mũi xoang, bệnh lý ở mũi xoang…

Phân loại theo nguyên nhân: Tắc lệ đạo không biết rõ nguyên nhân và Tắc lệ đạo có nguyên nhân.
Phân loại theo mức độ tắc: Tắc lệ đạo bán phần và tắc lệ đạo hoàn toàn
Phân loại theo hình thái lâm sàng:Tắc lệ đạo không viêm túi lệ và tắc lệ đạo có viêm túi lệ.
Các phương pháp đánh giá tắc lệ đạo.
Chảy nước mắt là một triệu chứng chủ yếu của tắc lệ đạo nhưng ngoài tắc lệ đạo, chảy nước mắt còn có thể do tuyến lệ tăng tiết hoặc bơm nước mắt bị hỏng. Vì vậy trước một bệnh nhân chảy nước mắt chúng ta thường tiến hành các khám nghiệm sau:
Khám lâm sàng.
Test sạch thuốc nhuộm.
Test trào ngược.
Bơm thăm dò lệ đạo.
Bơm khí lệ đạo.
Các nghiệm pháp Jones.
Chụp đường lệ có thuốc cản quang.
Chụp cắt lớp.
Chụp nhấp nháy

Các triệu chứng

Chảy nước mắt thường xuyên, bệnh nhân hay phải chùi mắt nên có thể dẫn đến viêm bờ mi, viêm kết mạc

Sưng nề vùng túi lệ do tắc, nếu day ấn có thể trào mủ ra, sau đó thì nó lại tái tạo lại

Nếu bị nhiễm khuẩn có thể dẫn tới tình trạng sưng nóng đỏ đau

Điều trị tắc lệ đạo

Điều trị tắc lệ đạo tùy thuộc vào nguyên nhân và hình thái tắc lệ đạo.
Điều trị bảo tồn
Điều trị bảo tồn tắc lệ đạo không làm thay đổi cấu trúc giải phẫu và sinh lý bình thường của lệ đạo. Thường áp dụng cho các bệnh lý tắc lệ đạo bẩm sinh, tắc lệ đạo mắc phải điều trị ít có kết quả.
Điều trị bảo tồn gồm các phương pháp: Nhỏ thuốc kháng sinh, day nắn túi lệ, bơm rửa lệ đạo, thông lệ đạo, đặt ống Silicon, nong ống lệ mũi, điện đông ống lệ mũi.
Điều trị phẫu thuật
Phương pháp điều trị phụ thuộc vào vị trí tắc lệ đạo trước hay sau túi lệ. Phương pháp này cũng áp dụng cho các trường hợp chấn thương đứt lệ quản. Đối với chấn thương đứt lệ quản thì sẽ tiến hành khâu nối lệ quản và đặt ống silicon trong lòng lệ quản để dẫn lưu. Thời gian đặt ông dẫn lưu tùy vào mức độ thương tổn.