Viêm xương chũm cấp tính

Viêm xương chũm cấp tính bao gồm hai loại:
– Viêm xương chũm cấp tính không xuất ngoại: Viêm tai giữa cấp tính đã 1 vài tuần, triệu chứng toàn thân và cơ năng vẫn còn: sốt kéo dài,  vẫn chảy tai, đau vùng chũm, ấn vào rất đau. Trên phim X quang Schuller: mờ tế bào xương chũm.
– Viêm xương chũm cấp tính xuất ngoại:sưng sau tai, vùng xương chũm làm vểnh tai ra phía trước và xuống dưới. Sưng trên tai lan ra vùng thái dương, có thể làm khít hàm hoặc phù nề mi mắt. Sưng ở vùng mỏm chũm lan ra phần trên cổ…

– Viêm xương chũm tiềm ẩn: viêm tai giữa cấp tính tái phát nhiều lần, mặc dù đã nạo V.A trẻ vẫn ốm vặt, không lên cân… không tìm thấy lý do nào khác, khám tai: màng nhĩ dày đục, không trở lại bình thường. Ở trẻ em có trường hợp biểu hiện bằng trạng thái nhiễm độc thần kinh.

Viêm xương chũm cấp tính không xuất ngoại

Nguyên nhân

– Do viêm tai giữa không được điều trị triệt để.
– Viêm tai giữa cấp tính biến chứng(các trường hợp viêm tai giữa hoại tử và ở trẻ nhỏ có sức đề kháng yếu).
– Viêm tai giữa mạn tính biến chứng.
– Viêm tai giữa sau khi mắc các bệnh: cúm, sởi, bạch hầu và ho gà.

Điều kiện thuận lợi

– Những cơ thể có sức miễn dịch yếu.
– Độc tố vi khuẩn lớn.
– Xương chũm loại thông bào.

Giải phẫu bệnh lý

Phù nề niêm mạc ống tai và màng xương, các tế bào khí của xương chũm bị phá huỷ, các vách ngăn của tế bào khí bị phá huỷ và thông với nhau tạo ra một túi mủ lớn trong chứa đầy tổ chức hạt viêm và tế bào xương hoại tử. Tổn thương có thể lan qua giới hạn xương chũm phá vào thành trong xương của tĩnh mạch bên gây ra viêm tắc tĩnh mạch bên, nhiễm trùng huyết.
Tổn thương lan vào phần tiểu não gây áp xe tiểu não.
Lan tới đại não gây nên áp xe não và viêm màng não.
Thành ống tai xương bị phá hủy gây xuất ngoại dịch mủ vào ống tai.
Tổn thương lan tới mê nhĩ gây viêm mê nhĩ và viêm xương đá.

Triệu chứng

Toàn thân:
–  Sốt cao kéo dài liên tục 39⁰C- 40⁰c , bệnh nhân suy nhược, mệt mỏi, có tình trạng nhiễm trùng(sau khi bệnh nhân viêm tai giữa chảy mủ qua 2 tuần các triệu chứng diễn biến nghiêm trọng hơn như sốt cao hơn, đau tai hơn, mủ chảy đặc hơn và có mùi thối)

–          Ở nhũ nhi có thể thấy co giật, thóp phồng giống bẹnh cảnh như viêm màng não.
Cơ năng:
– Đau tai: là triệu chứng nổi bật, có những cơn đau tăng dữ dội, đau sâu trong tai lan ra vùng chũm và vùng thái dương. Mủ có thể chảy ra ống tai hoặc trực tiếp chảy vùng xương chũm
– Bệnh nhân nghe kém kèm ù tai.
– Có thể kèm hóng mặt nhẹ.

Tiến triển và biến chứng:

Viêm xương chũm cấp tính không điều trị rất khó có thể tự khỏi, diễn biến tới  tới viêm xương chũm mạn tính, viêm xương chũm xuất ngoại và thậm chí đưa tới các biến chứng hiểm nghèo.
Các biến chứng thường gặp là:
Viêm xương thái dương, xương đá hay xương chẩm kèm hội chứng nhiễm khuẩn nặng.
Liệt mặt ngoại biên do biến chứng làm tổn thương dây thần kinh số VII.
Gây viêm mê nhĩ.
Các biến chứng nội sọ như: viêm não, màng não, áp xe não hay thường gặp hơn là viêm tĩnh mạch bên.

Điều trị và phòng bệnh

Điều trị ngoại khoa là thực sự cần thiết tránh các biến chứng và điều trị triệt để
Kháng sinh liều cao toàn thân phòng bội nhiễm bằng đường tiêm truyền chỉ có thể làm giảm triệu chứng
Phòng bệnh:

Điều trị triệt để các nguyên nhân gây viêm nhiễm tai giữa: điều trị viêm mũi họng, nạo V.A.
Điều trị tích cực viêm tai giữa cấp và mạn tính.
Theo dõi và phát hiện các biến chứng gặp phải